Ik heb gelijk!?
……of toch niet?
Het jaar 2020, een interessant jaar van polariteiten. Er lijkt geen onderwerp te zijn waar dit niet zichtbaar is. Of we het nu hebben over de ‘Corona’-maatregelen, over ‘het vaccin’, over het klimaat, over overheidssteun, over racisme, over …… een oneindig lange lijst van maatschappelijke thema’s. Rationeel weet ik dat beide polen erbij horen en dat beide een plek hebben. Ik merk dat ik regelmatig uitgedaagd word om beide in te sluiten. De neiging om alleen ‘mijn pool’ te erkennen en positief te duiden en de andere pool te veroordelen en buiten te sluiten neem ik in mijzelf waar. Ik voel ook dat alleen oog voor mijn polariteit, ingraven en stelling nemen betekent dat de beweging stopt. De wetenschap dat er beweging komt bij het aan beide polen voorbijgaan helpt mij telkens weer. Ook het erkennen dat ik dit soms zo verschrikkelijk moeilijk vind geeft ruimte voor beweging.
Vaak vormt de simpele symboliek van een magneet mijn anker. De polariteiten van een magneet zijn tegengesteld én ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De polen (polariteiten) in de goede verhouding tot elkaar leiden tot verbinding en samenwerking en zorgen dat de magneet doet waarvoor deze bedoeld is. In de verkeerde verhouding tot elkaar stoten ze elkaar af en verliest het die verbindende functie. In beide gevallen blijven de polen hun eigen identiteit behouden.
In organisaties en teams is er ook vaak sprake van polariteiten. Niet altijd zo zichtbaar als in de maatschappij. Veelal is er grote terughoudendheid om polariteiten expliciet te maken of is er slechts aandacht voor de positief geduide polariteit. Het kan echter wel de onderliggende oorzaak zijn van het ontbreken van daadkracht binnen de organisaties. Alsof er weinig ‘leven’ is. Of juist het omgekeerde, nl. dat er veel strijd is en daardoor weinig voortgang.
Feit is dat polariteiten hun eigen identiteit hebben en er beide bij horen. De kunst is dus om met de erkenning van de tegenstelling te ontdekken wat je ‘wil zijn’, ‘wat je bent’. Denk weer aan de magneet: de functie van verbinden. Het gaat er dus niet om van wit en zwart grijs te maken, maar juist mét wit en zwart invulling te geven aan de ‘functie’ van je team of organisatie.
Polariteiten hebben veel gezichten, bijvoorbeeld: chaos – structuur, oud – nieuw, goed – slecht, autonomie – controle, proactiviteit – reactiviteit, wij – zij, daderschap (≠ dader) – slachtofferschap (≠ slachtoffer).
Stel de vragen: Welke polariteiten zien wij in onze organisatie? Welke polariteit mag er niet zijn, wordt niet expliciet gemaakt?
Erken dat beide een functie hebben in het geheel en laat beide hun functie vervullen ten dienste van het geheel, dat wat je bent of wilt zijn. Dat brengt de beweging.